«Στάσου» φώναξε Καθισμένος κάτω από ένα περβάζι δίπλα στην κόγχη ενός λιμανιού, ενώ τα πόδια του βρέχονταν από τα κύματα της θάλασσας. Ένας νεαρός ετών κάπου 20 με μαύρα πλούσια μαλλιά και ένα καπέλο στρογγυλό κοίταζε επίμονα τον άντρα, να μπαίνει στο πλοίο που μόλις έφευγε από το λιμάνι της Οδησσού. Εκείνος δε γύρισε πίσω μήτε τα μάτια έστρεψε να τον δει μα με σταθερό βηματισμό κατευθυνόταν στην επιβίβασή του.
Απόψε μύρισε επανεκκίνηση ψιθύρισε ο νεαρός στον διπλανό του νεαρό Ρώσο άντρα, που χαμένος κοίταζε τον άλλον να επιβιβάζεται στο πλοίο. Ήρθε η ώρα, αυτή η ώρα να φύγουν οι παλιοί και να γεννηθεί μια καινούρια αγάπη μεταξύ μας, αυτή που πάντα υπήρχε, αυτή που πάντα θα αναδύεται μέσα μας.
«Εσύ από τη Σαντορίνη και εγώ από τη Ρωσία, πώς θα τα καταφέρουμε μέσα στην καινούρια ιστορία , που χτίζεται, σαν παραμύθι θα ορμήξει σε μας η φτώχεια» ψέλλιζαν τα χείλη του τις λέξεις καθώς κοιτούσε το έδαφος σταθερά.
«Για αυτό σκας; Ωχ αδερφέ μου κάνεις λες και δεν ξέρεις τι μας συνδέει, λες και δεν ξέρεις πώς ήρθαμε εδώ, λες και δεν ξέρεις πόσα γλέντια και λειτουργίες κάναμε σιμά ο ένας με τον άλλον. Πες μου πως δεν ξέρεις λοιπόν».
Ο Ρώσος νεαρός άντρας έγνεψε αρνητικά και σήκωσε το καπέλο του γύρισε το κεφάλι του προς τον συνομιλητή του
«Τι ζήσαμε λοιπόν και είσαι σίγουρος πως θα κάνουμε ακόμα τόσα θα μου πεις; Εσείς από τη Σαντορίνη φαντάζομαι ήρθατε με πλοία μέρες για να φτάσετε εδώ». Ο Σαντορινιός έριξε μια τελευταία ματιά στον συγγενή του που επιβιβαζόταν στο πλοίο του γυρισμού και πρόσφερε το χέρι του στον Ρώσο άντρα να σηκωθεί. «ΈΛΑ ΜΑΖΙ ΜΟΥ» τον προσκάλεσε πάμε να σου δείξω εκείνα που φαίνεται πως ξέχασες. Οι δυο άντρες με βήμα σταθερό περιφέρονταν στο λιμάνι της Οδησσού μιλώντας για διάφορα «Η Σαντορίνη ήδη από το αρχαίο ακρωτήρι ανέπτυσσε πολιτισμό στη θάλασσα και οι εμπορικές επαφές με τις γύρω περιοχές ήταν η κύρια πηγή χρημάτων. Από τους αρχαίους χρόνους οι Έλληνες επισκέπτονταν συχνά βόρεια ακτογραμμή της Μαύρης Θάλασσας, διατηρώντας πολλές αποικίες και εμπορικούς σταθμούς. Στα τέλη του 18ου αιώνα, οι Σαντορινιοί ήρθαν ξανά σε σημαντικό αριθμό στο μέρος αυτό της ρωσικής αυτοκρατορίας. Η επέκταση των εμπορικών ευκαιριών, ιδίως η ακμάζουσα εξαγωγή σιτηρών βοήθησε στην έλξη των Ελλήνων στην περιοχή αυτή κυρίως στην Οδησσό».
«Μα στάσου» τον σταμάτησε ο Ρώσος νεαρός «αντιλαμβάνομαι πως ήρθατε εδώ και αναπτυχθήκατε μα ήσασταν πολλοί εννοώ πώς έβγαινε η συνομιλία μέχρι να μάθετε την γλώσσα μας;»
«Την απάντησή σου αυτή την έχω στον χαρτοφύλακά μου. Έχω εδώ την έρευνα του Mikhail-Dimitri Sturdza (1983). Η απογραφή του 1897 ήταν μέρος μιας μνημειώδους έρευνας της ρωσικής αυτοκρατορίας, ο μόνος τέτοιος γενικός έλεγχος που έγινε στα τσαρικά χρόνια. Το 1892 υπήρχαν 5283 ελληνόφωνοι στην Οδησσό. Το 1892, από τους 5283 ελληνόφωνους, οι 4182, ή το 79,1%, διατήρησαν την ελληνική τους υπηκοότητα. Ο μεγάλος αριθμός Ελλήνων πολιτών εντός της ελληνόφωνης κοινότητας θα μπορούσε να σημαίνει ότι διατηρούσαν συνεχείς, στενούς δεσμούς με την πατρίδα τους. Το 1892 οι Έλληνες στην Οδησσό καταγράφηκαν σε συντριπτικό αριθμό ως μέλη της Ορθόδοξης πίστης. Καταγράφηκαν μόνο πέντε ελληνόφωνοι Εβραίοι, αν και η πόλη είχε τεράστιο εβραϊκό πληθυσμό. Οι άνδρες κυριαρχούν στον ελληνόφωνο πληθυσμό. υπάρχουν 165 άντρες για κάθε 100 γυναίκες. Για όλους τους κατοίκους της Οδησσού, η αναλογία είναι 110 άνδρες ανά 100 γυναίκες.
Μόνο το 41,5% των ενηλίκων Ελληνίδων ήταν εγγράμματες. Οι Έλληνες άντρες, από την άλλη πλευρά, εμφανίζουν ποσοστό αλφαβητισμού 50,8%. Από τους 2346 Έλληνες άνδρες που διατήρησαν την ξένη υπηκοότητά τους, οι 1013, ή το 43%, γεννήθηκαν στην Οδησσό. Οι Έλληνες διακλαδώνονταν σε όλες τις συνοικίες της πόλης κοίτα το σχεδιάγραμμα». Ο νεαρός Σαντορινιός αναγίγνωσκε το έντυπο ακουμπισμένος σε έναν τοίχο και με τα μάτια του προσηλωμένα σε αυτά που διάβαζε , αλλά ο Ρώσος άντρας είχε ακόμα περισσότερες απορίες και τον διέκοψε
«Μα και πάλι και πάλι πώς ασχοληθήκατε εννοώ με τι; Σας απορρόφησε κάποιος κλάδος;»
«Τα λέει όλα εδώ μη μου στενοχωριέσαι Να άκου! Μεταξύ των Ελλήνων, κάποιοι ζουν από αποδόσεις μετοχών, ομολόγων και κρατικών χρεογράφων. Ένα μεγάλο ποσοστό στην ελληνική κοινότητα είναι αυτό των εμπόρων, 812 Έλληνες άντρες ασχολούνται με το εμπόριο και τις τράπεζες, ενώ 588 είναι κατασκευαστές. Φαίνεται η αναλογία στο σχεδιάγραμμα με τους άλλους λαούς. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι οι έμποροι σιτηρών, τους οποίους η απογραφή απαριθμεί ως ξεχωριστό επάγγελμα, δεν απασχολούταν μεγάλος αριθμός Ελλήνων ανδρών, μόνο 64 μεταξύ αυτών και ο κ. Ρούσσος Ιωάννης καταγόμενος εκ Σαντορίνης. Η Οδησσός Εξακολουθούσε να προσελκύει μετανάστες και άνδρες σε σημαντικά μεγαλύτερο αριθμό από τις γυναίκες. Πολλές Ελληνίδες γεννήθηκαν στην πόλη, παντρεύτηκαν εκεί, μεγάλωσαν τα παιδιά τους, αλλά φαίνεται ότι δεν είχαν κάνει καριέρα εκτός σπιτιού. Οι Έλληνες άντρες ήταν στην πλειοψηφία τους παροδικοί μετανάστες και πολλοί παρέμειναν άγαμοι καθώς αναζητούσαν δουλειά και καριέρα. Το Ροστόφ, ο Νικολάεφ, η Μαριούπολη και ο Ταγκανρόγκ ήταν σημαντικά κέντρα της ελληνικής εμπορικής δραστηριότητας. Ο Μιχαήλ Λαγκαδάς, ο πατέρας της Ελένης Λαγκαδά Σούτσου μετανάστευσε από το νησί μου τη Σαντορίνη και εγκαταστάθηκε στο Ταγκανρόγκ τη δεκαετία του 1880 ή 1890. Παρέμεινε στην επιχείρηση εξαγωγής σιτηρών μαζί με πολλούς άλλους Σαντορινιούς, που εξελίχθηκαν σε αυτό το κομμάτι μέχρι την ανάληψη της εξουσίας από τους Μπολσεβίκους το 1920. Μαζί με τα στοιχεία της απογραφής, φαίνεται ότι οι φτωχότεροι Έλληνες συνέχισαν να μεταναστεύουν στην Οδησσό στα τέλη του 19ου αιώνα, αλλά αυτοί με κάποια μέσα και με εμπορική καριέρα είχαν πλέον προσεγγίσει τα πιο ανατολικά λιμάνια. Ο κατάλογος των επιχειρήσεων στις οποίες οι Έλληνες έχουν επενδύσει μετά το 1860 είναι εκθαμβωτικός: κατασκευαστικές εταιρείες, εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας και υφαντουργίας, ατμοκίνητα εργοστάσια παγωτού, εργοστάσια ζαχαρότευτλων, αποστακτήρια, τυπογραφεία, εργοστάσια συσκευασίας τροφίμων ( συμπεριλαμβανομένων μαρμελάδων και σοκολάτας), διανομείς σαμπάνιας, κονιάκ και κρασιού και δερμάτινα ρούχα .»
Ο νεαρός άντρας χάζευε τα μάτια του Σαντορινιού με τι υπερηφάνεια διηγούταν την ιστορία του, με τι στόμφο στον λόγο του καμάρωνε για τα επιτεύγματα των συμπατριωτών του. «Σίγουρα εσείς οι Έλληνες, οι Σαντορινιοί στην Οδησσό βοηθήσατε στην εμπορική και οικονομική ανάπτυξη. Μα εμείς όμως οι Ρώσοι δίπλα σας, ακούω ιστορίες, καθόμασταν, δουλεύαμε μαζί με σας, μαζί γιορτάζαμε.»
«Σας φέρνουμε οίνο. Απάντησε ο Σαντορινιός Μαζί πίνουμε κρασί, μαζί παράγουμε σιτηρά, με σας ανταλάσσαμε πολιτισμό προϊόντα, κουλτούρα, αγάπη. Πρώτα Ο Ιησούς Χριστός»
«Πρώτα ο Ιησούς Χριστός» συμφώνησε ο Ρώσος νεαρός καθώς ηχούσε η καμπάνα στην Οδησσό και προσκαλούσε τους πιστούς για προσευχή.
«Για ακου κι αυτό που γράφει το έντυπό μου: Από την ίδρυσή της το 1794, αλλά και πιο πριν σου λέω εγώ έως την έναρξη του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, η Οδησσός και άλλες πόλεις της Μαύρης Θάλασσας προσέλκυσαν πολλούς μετανάστες από πολλά μέρη της Ελλάδας και από τη Σαντορίνη. Αρχικά, ήταν εύποροι έμποροι που είχαν ηγετικό ρόλο στην ανάπτυξη της εξαγωγής σιτηρών στις αρχές του αιώνα. Στα τέλη του 1800, έφταναν επίσης πολλοί φτωχοί Έλληνες. Καθώς η εμπορική περιουσία της Οδησσού μειώθηκε, πολλές από τις μεγαλύτερες οικογένειες εγκατέλειψαν την πόλη και εκείνες που παρέμειναν τείνουν να επενδύουν σε γη και σε επιχειρήσεις. Η κοινή πίστη στην Ορθόδοξη πίστη μπορεί να διευκολύνει ένα υψηλό μέτρο αφομοίωσης. Οι Έλληνες και ειδικότερα οι Σαντορινιοί της διασποράς της Μαύρης Θάλασσας δεν είχαν χάσει την εθνική και πολιτιστική τους ταυτότητα. Ενώ η σχέση τους με Ρώσους και άλλους σε αυτή τη γωνιά του κόσμου ήταν στενή και πάντα θα είναι . » είπε ο νεαρός από τη Σαντορίνη «Εμείς αδερφέ μου ο κόσμος να έρθει ανάποδα για πάντα θα αγαπάμε και θα στηρίζουμε ο ένας τον άλλον, πάντα θα μεγαλουργούμε μαζί, γιατί μας συνδέει ο πολιτισμός, οι αρχές μας, η πίστη μας, οι αξίες μας για την ιστορία μας. Εγώ όταν έζησα εδώ δεν υπήρχε άλλος καταγεγραμμένος Σαντορινιός, κι όμως δες μας πόσα καταφέραμε πάντα μαζί σας. Εμείς μαζί είμαστε ένα ουράνιο τόξο, χώρια είμαστε θαμπό φως στον κόσμο τούτο. Δηλαδήηηη…»
«Τι εννοείς όταν ζούσες εδώ;» τον διέκοψε ο νεαρός από τη Ρωσία «Πόσο παλιά ζούσες;» έντρομος προσπαθούσε να αντιληφθεί αυτό που μόλις άκουσε. Πλέον η μορφή του νεαρού Σαντορινιού φαινόταν πιο φωτεινή σαν να μην ήταν επίγεια ύπαρξη, είτε σα να ήταν κάποτε επίγεια ύπαρξη…
«Μικρέ μου αδερφέ εγώ αυτό που έπρεπε το δημιούργησα. Βάλαμε τους πυλώνες, στήσαμε τις σχέσεις μας, ενισχύσαμε την αγάπη μας, αλληλοβοηθηθήκαμε μέχρι και για την ανεξαρτητοποίηση της χώρας μου. Χωρίς την σχέση μαζί με εσάς μπορεί να ήμασταν ακόμα σκλαβωμένοι κι εσείς ακόμα ξένοι. Μα τώρα πρέπει να αποσυρθώ να ασχοληθείτε οι νεότεροι να μην ξεχνάς να αγαπάς τους αδερφούς σου τους Έλληνες, τους Σαντορινιούς και όταν έρθει και η δική σου η ώρα θα περιμένω να σε ξεναγήσω πλουσιοπάροχα και στον τόπο μου. Εντάξει;»
«Μα με πληγώνει το παρελθόν, αυτό που τώρα συμβαίνει το 1919 ότι πρέπει να μπουν οι Ελληνες οι Σαντορινιοι στα καράβια ότι πρέπει να χωριστούμε εσένα όχι;»
«Αδερφέ μου Το παρελθόν είναι φάρος, όχι λιμάνι. Ένας φάρος, που φωτίζει για να βλέπεις αυτό που πρέπει να αποφύγεις για να φτάσεις στο σωστό μονοπάτι. Η ιστορία είναι διδαχή και ευλογία, να σηματοδοτείς τα καλά και να μαθητεύεις από τα άσχημα. Εμείς δε θα χαθούμε γιατί είμαστε αδέρφια και στο παρόν και στο μέλλον πάντα αδερφωμένοι θα πορευόμαστε πάντα μονιασμένοι θα προοδεύουμε. Οπότε μη μου θλίβεσαι να κοιτάς τον φάρο» Ο νεαρός από τη Σαντορίνη έκανε βήμα να κινηθεί να απομακρυνθεί αλλά ο Ρώσος συνομιλητής του του φώναξε:
«Πες μου το όνομά σου μήπως σε βρω. Το όνομά σου.»
«Νικόλαος Ντούντας 20 χρονών από τη Σαντορίνη. Φεύγω αδερφέ μου μα θα ξαναέρθω να σε βρω. Θα σε περιμένω και στον τόπο μου. Τη Σαντορίνη μου.» Η μορφή του χανόταν στον ορίζοντα σα να γινόταν ένα με τον ουρανό, σα να έβρισκε τη θέση του ανάμεσα στα αστέρια.
Ο Ντούντας Νικόλαος ετών 20 έφτασε από τη Σαντορίνη στην Οδησσό για μια καλύτερη ζωή, για ένα πιο ευοίωνο μέλλον το 1792. Ο φάρος δεν σβήνει και αρκεί μονάχα να τον κοιτάς για να βρεις το σωστό μονοπάτι εκείνο που δεν σβήνει ποτέ, εκείνο που για πάντα θα κελαηδάει με εύθυμους σκοπούς την αγάπη των Σαντορινιών και των Ρώσων, την αγάπη τη συναλληλία και τη συνεργασία. Εκείνο το μονοπάτι που θα μας σιγοτραγουδά ότι το εμείς είναι πάντα πιο δυνατό και πάντα ζωντανό να αναπτύσσεται να εξελίσσεται και να προοδεύει.
Ο Ντούντας Νικόλαος ως έμψυχη μορφή δε διακρινόταν πια στον ορίζοντα και ο νέαρος Ρώσος έχανε σιγά σιγά την οπτική επαφή μαζί του, μα η φωνή του Νικολάου ταξίδευε στον αέρα εκείνη τη νύχτα στην Οδησσό: «Να προσέχετε τα παιδιά μας γιατί στα παιδιά μας είναι το μέλλον μας, το μέλλον της αγάπης, το μέλλον της συναλληλίας μας».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου